Fahri Trafik Müfettişi, karayolu ulaşımında riskleri azaltmak amacıyla trafik polisi, trafik zabıtası ve jandarma dışında, Türkiye'de denetim için özel olarak seçilen şahıstır. T.C Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemine göre Müfettişlerde Aranacak Şartlar, Müracaat ve Değerlendirme Esas ve Usulleri şu şekildedir:
Aranacak Şartlar
Madde 5- Müfettiş olacaklarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
b) En az kırk yaşında olmak,
c) (Değişik:RG-24/11/1999-23886) En az yüksekokul mezunu olmak
d) En az on yıllık sürücü belgesi sahibi olmak,
e) (Değişik:RG-3/9/2020-31233) Hakkında 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre işlem yapılmamış olması veya düzenlendiği tarihten itibaren herhangi bir nedenle sürücü belgesinin geçici olarak geri alınmamış/iptal edilmemiş olması,
f) (Mülga:RG-3/9/2020-31233)
g) Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak,
h) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara, zimmet, ihtiras, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolaylı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak.
Müracaat
Madde 6- (Değişik:RG-31/10/2019-30934)
Bu Yönetmelikteki şartları haiz kişilerden müfettişliğe istekli olanlar;
a) T.C. Kimlik numarasını,
b) Adres bilgilerini,
c) Sabıka kaydı olmadığı beyanını,
ç) Sürücü belgesi bilgilerini,
d) Öğrenim durumu bilgilerini
e) (Ek:RG-3/9/2020-31233) Meslek bilgisini,
f) (Ek:RG-3/9/2020-31233) Cep telefonu numarasını,
g) (Ek:RG-3/9/2020-31233) Elektronik posta adresini,
içeren ve fotoğrafının yer aldığı yazılı veya il valiliğince kabul edilen elektronik ortamda düzenlenen form (Ek-4) ile ikametinin bulunduğu il valiliğine müracaat ederler.
Verilen bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlardan güvenli elektronik sistem üzerinden doğrulamasının yapılamadığı durumlarda başvuru sahibinden ilgili belge talep edilebilir.
Müracaatların Kabulü ve Değerlendirilmesi
Madde 7-(Değişik:RG-7/3/2019-30707)
Müracaatların kabulü, gerekli görülmesi halinde ibraz edilen bilgi ve belgelerin incelenmesi, ilgilinin müracaatını yapmış olduğu il valiliğince yapılır.
Kabul edilen dilekçe ve ekleri, soyadı esasına göre bir deftere kaydedilerek dosyada muhafaza edilir. Yapılan inceleme neticesinde durumları Yönetmelik esaslarına uygun olanlar, EK-1’deki liste halinde Bakanlığa gönderilir.
Trafik (Mülga ibare:RG-3/9/2020-31233) (…) Başkanlığınca yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde, müfettiş olmasında sakınca görülmeyenler Emniyet Genel Müdürünün teklifi ile İçişleri Bakanının onayına sunulur.
(Değişik fıkra:RG-3/9/2020-31233) Onay işlemini müteakip, ilgili valiliklerine sonuçları iletilir ve valilerce fahri trafik müfettişliği görevi verilir.
(Değişik fıkra:RG-3/9/2020-31233) Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında görev yapanlar, Emniyet Hizmetleri Sınıfında rütbeli olarak, Jandarma Hizmetleri Sınıfında subay olarak görev yapanlar ve bu görevleri yaptıktan sonra ayrılanlar veya emekli olanlarda, trafik sorununun çözümüne yönelik bilimsel araştırma ve çalışma yapanlar ile trafiğe hizmet etmiş olanlarda ve bulundukları görev, mesleki deneyim ve nitelikleri itibarıyla müfettiş olarak görevlendirilmelerinde yarar görülenlerde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerindeki şartlar aranmaz. Bu şekilde müfettiş seçilenler eğitime tabi tutulmazlar.
Bu işlemlere ilişkin görevler, illerde trafik denetleme birimlerince, merkezde Trafik (Mülga ibare:RG-3/9/2020-31233) (…) Başkanlığınca yürütülür.
Eğitim
Madde 8-Müfettişlerin eğitimi;
(Değişik ibare:RG-3/9/2020-31233) Müfettişliğe seçilen kişiler, belirli bir eğitim programı çerçevesinde illerinde eğitime tabi tutulurlar.
Hazırlıkları tamamlanmış eğitim programlarına katılmayanlara müfettişlik kimliği verilmez.
Müfettişlerin Görev ve Yetkileri
Madde 9- (Başlığıyla birlikte değişik:RG-24/11/1999-23886)
Müfettişler;
a) (Değişik:RG-7/3/2019-30707) Tespit ettikleri kural ihlallerine ilişkin olarak; fiziki ortamda düzenledikleri tutanakları (EK-3) herhangi bir trafik ekip veya kuruluşuna elden, elektronik ortamda düzenledikleri tutanakları Emniyet Genel Müdürlüğüne elektronik sistem üzerinden bir hafta içerisinde teslim ederler.
b) Trafik güvenliği ile ilgili görüş ve önerileri bildirebilirler.
c) Yer ve zamanla sınırlı olmayıp, ülkenin her yerinde görevli sayılırlar.
d) Görevlerini yürütürken, adil ve tarafsız olmak zorundadırlar.
e) Araç durduramaz, sürücülerle muhatap olamaz, belge veya evrak kontrolü yapamazlar.
Sorumluluk
Madde 10- Görevini kötüye kullandığı tespit edilen ve Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere aykırı olarak işlem yapan müfettişler, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 6’ncı maddesi hükmü uyarınca iki aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca, bunların yargılanmaları tabi oldukları esaslara göre yapılır.
Müfettişlik Görevinin Sona Erdirilmesi
Madde 11- Müfettişlik görevi aşağıda sayılan hallerin herhangi birisinin mevcudiyetinde sona erdirilir.
a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki şartlardan herhangi birini kaybedenler.
b) Ayrılma isteğinde bulunanlar.
c) Bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi gereğince mahkemeye sevki yapılanlar.
d) Müfettişlik kimliğini, kendilerine muafiyet kazandırmak amacıyla kullananlar.
e) Yetkilerini, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerin haricinde kullandığı tespit edilenler.
f) Trafiğin denetimi ve yönetimiyle yetkili kişilere görevleri esnasında müdahalede bulunanlar.
g) (Ek:RG-15/11/1997-23171) (Değişik:RG-3/9/2020-31233) Herhangi bir nedenle sürücü belgesi geçici olarak geri alınan veya iptal edilenler.
h) (Ek:RG-24/11/1999-23886) (Mülga bent:RG-27/11/2001-24596)
Görevin sona erdirilmesi işlemleri, belgeyi tanzim eden valiliklerce yapılır ve Bakanlığa bildirilir.
(Ek fıkra:RG-31/10/2019-30934) Bir yıl süreyle trafik kural ihlali tespit tutanağı düzenlemeyen müfettişlerin görevleri Emniyet Genel Müdürünün teklifi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile sonlandırılabilir.
