Her yıl 1 Mart’ta kutlanan ve baharın gelişini müjdeleyen Marteniçka geleneği, Bulgaristan’a özgü en köklü ritüellerden biri olarak kabul ediliyor. Baba Marta (Marta Nine) Günü ile birlikte sevdiklere hediye edilen kırmızı ve beyaz yünden yapılan bileklikler, sağlık, bereket ve iyi şans getirmesi dileğiyle takılıyor.
Peki, Marteniçka geleneği nasıl ortaya çıktı? Beyaz ve kırmızı renklerin anlamı nedir? Marteniçkalar sadece insanlara mı takılır, yoksa hayvanlar ve ağaçlar için de kullanılır mı? Detaylar haberimizde…
Marteniçka, her yıl 1 Mart'tan itibaren ay sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süs olarak bilinir. Baharın gelişini müjdeleyen bu gelenek, Baba Marta (Marta Nine) günleri ile birlikte kutlanır. Bulgaristan’a özgü olan Baba Marta, çok eski dönemlerden beri sürdürülen önemli bir gelenektir. Bu özel günde, Bulgar halkı sevdiklerine "martenitsa" adı verilen bu sembolleri armağan ederek, yıl boyunca sağlık ve güç dileğinde bulunur. Geleneğe göre, marteniçkalar kırlangıç veya leylek görülene kadar taşınır.
Bu özel gün, Bulgarcada "Çestita Baba Marta!" ifadesiyle kutlanır. Baba Marta, günümüze kadar ulaştırılmış en köklü geleneklerden biri olarak kabul edilir. Marteniçkalar yalnızca insanlara değil, aynı zamanda meyve ağaçlarına, evlere ve hayvanlara da takılır. Böylece, yeni tarım yılının bereketli geçmesi için iyi dileklerde bulunulur.
İlk marteniçkalar, süsleme amacı taşımayan ve sadece kırmızı ve beyaz ipliklerden oluşan sade bileklikler şeklindeydi. Nazar ve kötü enerjiden korunmak için hem insanlara hem de hayvanlara takılırdı. Bazı bölgelerde, altın veya gümüş para ile süslenen marteniçkalar da kullanılırdı. Bu, hastalıklardan korunmanın bir sembolü olarak kabul edilirdi.
Zaman içinde, halkın sanatsal ve estetik anlayışının gelişmesiyle marteniçkalar da farklı şekillerde tasarlanmaya başlandı. Önceleri sadece ipliklerden yapılan bu süsler, püskül, top ve insan figürleri gibi şekillere büründü. Marteniçkalar arasında en yaygın ve sembolik öneme sahip figürler, "Pijo ve Penda" olarak adlandırılan kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır.
Bu gelenekte kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü simgeler. Marteniçka geleneği, yüzyıllardır süregelen bir kültürel miras olarak Bulgar halkı tarafından yaşatılmaya devam etmektedir.
