Sevr Antlaşması (Fransızca: Le Traité de Sèvres), I. Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti arasında 10 Ağustos 1920 tarihinde Fransa'nın başkenti Paris'in batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde (Musée National de Céramique) imzalanmıştır. Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonunda Türklerin zaferiyle, bu antlaşma geçerliliğini yitirmiş ve yerine 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Antlaşması imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Sevr Antlaşması toplamda 433 maddeden oluşmaktaydı.
1915 yılının başlarında Britanya ve Fransa'nın Çanakkale'ye yönelik saldırıları, Rusya'da kaygıya yol açtı. Bu nedenle Rusya, Çanakkale Savaşı'nın sürdüğü Mart 1915'te Britanya ve Fransa ile İstanbul ve Boğazlar üzerindeki taleplerini görüşmek üzere masaya oturdu. Rusya'nın bu talepleri Paris'te büyük bir endişeyle karşılandı; çünkü İstanbul'un Rusya'nın eline geçmesi, Rusya'nın Akdeniz'de Fransa'nın rakibi olmasına neden olabilirdi. Bu endişe nedeniyle Fransız hükûmeti, Rusya'yı belirsiz "iyi niyet" ifadeleriyle oyalamaya çalıştı. İngiliz Dışişleri Bakanı Edward Grey, Fransızların tutumunu destekledi ve Rusya'nın Çanakkale Boğazı'na dair endişelerini gidermek için adımlar attı. İngiliz politikasının temelinde her zaman Rusya'yı İstanbul ve Boğazlar'dan uzak tutmak yatıyordu. İngiliz ve Fransız orduları Almanya'nın baskısı altındayken ve Rus orduları büyük fedakarlıklarla bu müttefiklerini desteklemekteyken, İngiliz liderler Grey ve Asquith, Rusya'nın taleplerine boyun eğmeye hazırlandılar. Aksi halde, Rusya'nın savaştaki moralinin ciddi şekilde zarar göreceğinden endişe ediliyordu.
Sevr Antlaşması Neden Geçersizdir?
Sevr Antlaşması, çeşitli nedenlerden dolayı hukuken geçersiz sayılmaktadır:
1. T.B.M.M.'nin Taraf Olmaması: Sevr Antlaşması, İstanbul hükümeti tarafından imzalanmış ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi (T.B.M.M.) tarafından onaylanmamıştır. T.B.M.M.'nin bu antlaşmaya taraf olmaması, antlaşmanın hukuken geçersiz sayılmasına yeterli bir sebeptir.
2. Osmanlı Parlamentosu'nun Onayı Olmaması: Antlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için Osmanlı Parlamentosu'nun onayı gerekmekteydi. Ancak, Osmanlı Parlamentosu dağıldığı için Mebuslar Meclisi bu antlaşmayı kabul etmemiştir. Bu durum, Sevr Antlaşması'nın Osmanlı hukuku açısından da geçersiz olmasına neden olmuştur.
3. Türk Kurtuluş Savaşı'nın Sonuçları: Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin zaferiyle, bu antlaşma geçerliliğini yitirmiş ve yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Lozan Antlaşması, Sevr Antlaşması'nı fiilen ve hukuken geçersiz kılmıştır.
Bu nedenlerden dolayı, Sevr Antlaşması imzalanmış olmasına rağmen hiçbir zaman yürürlüğe girmemiş ve hukuki olarak geçersiz sayılmıştır.
