Sevr Antlaşması Nedir?
Sevr Antlaşması, 1. Dünya Savaşı’ndan sonra galip olan müttefik grubuyla Osmanlı devleti arasında 10 Ağustos 1920 yılında Fransa’nın Sevr şehrinde personel fabrikasında imzalanmıştır. Sevr antlaşmasını Hadi Paşa, Reşat Halis Bey ve Rıza Tevfik, Osmanlı adına imzalanmıştır. Osmanlı birçok toprağını kaybetmek durumunda kalmıştır ve Sevr antlaşması 433 maddelik bir sözleşmedir. Sevr Antlaşması Osmanlı döneminde, Osmanlı topraklarını parçalayan ve paylaşan bir antlaşmadır. Sevr antlaşması 1. Dünya Savaşı’ndan sonra yürürlüğe geçmeyen tek antlaşmadır. Sevr antlaşmasının yürürlüğe girmemesi ile birlikte itilaf devletleri Lozan Antlaşmasını imzalamak durumunda kalmıştır. Bu antlaşma Mustafa Kemal’i haklı çıkarmış ve Türk milletinin inancı artmıştır. Sevr antlaşmasına Osmanlı devleti, İngiltere, İtalya, Japonya, Fransa, Ermenistan, Belçika, Yunanistan, Romanya, Polonya, hicaz, Çekoslovakya ve Sırp-Hırvat-Sloven devletleri imza atmıştır.
Sevr Antlaşmasının Maddeleri Nelerdir?
1. İstanbul Osmanlı Devleti'nin başkenti olarak kalacak, ancak Osmanlı devletinin antlaşma maddelerine uymaması durumunda İstanbul Türkler ’den alınacaktır.
2. Çanakkale ve İstanbul Boğazı her zaman tüm devletlerin gemilerine açık tutulacak, uluslararası bir komisyon boğazları yönetecek; ancak bu komisyonda Türk üye bulunmayacaktır. Ayrıca bu komisyonun ayrı bir bütçesi ve bayrağı olacaktır.
3. Anadolu'nun doğusunda iki yeni devlet kurulacaktır.
4. Ege Bölgesinin büyük bir bölümüyle İzmir Yunanlılara verilecektir. Ayrıca Midye-Büyükçekmece çizgisinin batısında bulunan Trakya bölümü de Yunanlıların olacaktır.
5. Arabistan ve Irak İngiltere'ye verilecektir.
6. Antep, Mardin, Urfa ve Suriye Fransa'ya verilecektir. Ayrıca Adana'dan Kayseri ve Sivas'ın kuzeyine kadar uzanan bölge de Fransa'nın nüfusu altında bulunacaktır.
7. İzmir bölgesi dışında bulunan tüm Batı Anadolu, Afyon'dan Kayseri'ye kadar olan bölümün güneyinde kalan topraklar İtalyan nüfuz bölgesi olacaktır.
8. Osmanlı Devletinin askeri gücünün sınırı 50.700 olacaktır. Ayrıca ordunun ağır silah ve uçakları bulunmayacak, deniz kuvveti de 13 savaş gemisi ile sınırlı olacaktır.
9. Azınlıklara geniş haklar verilecektir.
10. Mali ve adli ayrıcalıklar en ağır şekilde müttefik devletlere açık olacaktır.
Sevr Antlaşması’nın ilk 10 maddesi bu şekildedir. Sevr Antlaşması toplamda 433 maddeden oluşmaktadır. Sevr Antlaşması ve maddeleri yürürlüğe geçmeyen tek antlaşmadır.
Sevr Antlaşması Neden İptal Edildi?
Sevr Antlaşmasının imzalandığı dönemde devam etmekte olan Türk Kurtuluş Savaşı’nın sonucunda Türklerin kazanmasıyla Sevr Antlaşması yerine 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalanmış ve uygulanmaya başlanmıştır. Bu şekilde Sevr Antlaşması da tamamen geçerliliğini kaybetmiştir. Sevk antlaşmasının geçersiz olmasının bir diğer sebebi ise Osmanlı parlamentosunun onayından geçmemesidir. Osmanlı döneminde parlamento dağılmış ve Meclisi Mebussan da bu antlaşmayı kabul etmemiştir. Bundan dolayısıyla Sevr Antlaşması Osmanlı devletinde hukuk açısından da geçersiz sayılmıştır. Sevr antlaşması Misakı Milli sınırlarını işgal etmek için ve Türk milletinin bağımsızlığını tehdit ettiği için Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmamış ve kabul edilmemiştir. Türk halkı Sevr Antlaşmasını hiçbir şekilde hiçbir zaman kabul etmemiş ve Sevr Antlaşmasını iptal etmiştir.
