16. Yüzyılda başlayan sömürgecilik arayışı yarışına geç kalan İtalya’nın kendisine Pazar, hammadde ve sömürge arayışı sonucunda, büyük devletlerin çoğu Afrika’da birçok sömürge elde etmiş, İtalya’da bu yarışa katılmak ve güçlü bir devlet olmak istemiştir. Bazı Avrupa ülkeleriyle gizli anlaşmalar yapan İtalya Trablusgarp’ı işgal etmiş Osmanlı İmparatorluğu’na savaş açmıştır.
Tahtta olan 2. Abdülhamid’in yerine kardeşi Mehmet Reşat tahta çıkmıştı. Osmanlı bu savaşta ekonomik ve diplomatik olarak zarar görmüş Trablusgarp işgalinin yanı sıra Balkan ayaklanması ve savaşlarıyla da mücadele eden Osmanlı Trablusgarp’ta yerel halkı komutanları aracılığıyla ayaklandırmıştır fakat Trablusgarp’tan çekilmek zorunda kalmıştır. Osmanlı Uşi Antlaşması ile Trablusgarp, Bingazi ve 12 adayı geçici bir süre vermiş, Birinci Dünya Savaşı hazırlığında olan büyük devletler Osmanlı’ya hasta adam gözüyle bakmaya başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun kuzey Afrika’da son topraklarını kaybettiği savaştır.
Trablusgarp savaşı Atatürk ve Enver Paşa gibi önemli komutanların yer aldığı önemli bir savaş olmuştur. Atatürk’ün katıldığı ilk savaş olmakla beraber bu yanıyla önemli bir özellik taşır.
Trablusgarp Savaşı’nın Nedenleri:
- İtalya’nın diğer Avrupa ülkeleri ile rekabet edebilmek için kendisine hammadde ve sömürge arayışına girmesi.
- Trablusgarp’ın İtalya’ya yakın olması ve Osmanlı’nın Trablusgarp’a kara bağlantısının bulunmaması.
- Osmanlı’nın kargaşa içerisinde ve donanmasının yetersiz olması.
- Trablusgarp’ta Hristiyan halka kötü davranıldığı dair iddiaları İtalya Kendi lehine kullanmıştır.
- İtalya Büyük devletler ile gizli anlatmalar yapmış ve destek görmüştür.
Trablusgarp Savaşı’nın Sonuçları:
- Osmanlı Kuzey Afrika’da ki son toprağını kaybetmiştir.
- Yunanistan’ın işgaline karlı 12 ada geçici olarak İtalya’ya bırakılmıştır.
- Mustafa Kemal Atatürk’ün katıldığı il savaştır, bu savaşta Binbaşı rütbesine yükselmiştir.
- Trablusgarp Savaşı ilk defa uçak kullanılan savaş olarak geçer ancak uçak haberleşmek için kullanılmıştır,
- Osmanlı Halifeliği kullanarak bölgede egemenlik sağlamaya ve bölgeyle bütün bağlarının kopmaması için çabalamıştır.
Uşi Antlaşması:
Uşi Anltlaşması 18 Ekim 1912’de Lozan Kenti’nde imzalanmıştır.
- İki tarfta aynı anda savaşı durdurmalı ve İşgal edilen adalardan geri çekilmelidir.
- Osmanlı antlaşmaya göre Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalya’ya bırakacaktır.
- Rodos ve 12 ada geçici olarak İtalya’ya bırakılacaktır.
- Bölgedeki müslüman halk Osmanlı Halifesi’ne bağlı kalacaktır.
- İki Devlet arasındaki esirler, sürgün edilen ve tutuklular iade edilecektir.
- İtalya Osmanlı’nın ekonomik bağımsızlığını kabul edecektir.
