Bu kapsamda ele alınan mitolojik ruh ve iyeler ile kutsallığı bilinen pek çok unsurun tarihsel rolü ve tanıtımları öğrencilerimizin hazırlamış olduğu sergi ve kostümler ile temsil edildi.
Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Şamanizm, ruhlar inancı ve kutsiyet atfedilen doğa-yer-su iyeleri Türk Mitolojisinin ana hatlarını oluşturur. İyi ve kötü ayrımının siyah ve beyaz gibi olduğu bu anlayışa dair pek çok bilgiyi Altay Türklerine ait kaynaklardan elde ediyoruz. Bu inanışların günümüz Anadolu sahasında da izlerini görmekteyiz. Kötü ruhları temsilen Erlik, Kara Koncolos, Albastı/Alkarısı kostümleri hazırlanırken iyi ruhlarda Umay Ana, Ak Sakallı Hızır ve Şaman tasvirleri canlandırıldı.
ERLİK: Kötülük, yeraltı ve yıkım tanrısıdır. Altay Efsanelerine göre yeryüzü yaratılırken Tengri’ye karşı fenalık yapmış ve cezalandırılarak yer altına hapsedilmiştir. Sağlam gövdeli, gözleri ve kaşları siyah aynı zamanda boynuzları ile tasvir edilir. İnsanlara kötülük ve fenalık yapar ya da onları kötülüğe teşvik eder, şeytani özellikleri vardır.
KARA KONCOLOS: Türk ve Anadolu halk kültüründe kışları ortaya çıktığına inanılan kötü ruhtur. Kürklü olarak tanımlanır ve günümüzde Karadeniz Bölgesi’nde daha yaygın olarak bilinmektedir.
ALBASTI/ALKARISI: Türk ve Altay mitolojilerinde bir çeşit kötü ruh ve onun neden olduğu ruh çarpması olarak bilinir. Boğucu sıkıntı, lohusa humması olarak bilinen ve yüksek ateşle ortaya çıkan baygınlık, korku hali şeklinde tezahür eder. Anadolu sahasında yaygın olarak bilinir. Genellikle yeni doğum yapmış olan kadınlara musallat olduğu düşünülmektedir.
UMAY ANA: Türk mitolojisindeki iyi ruh, doğurganlık tanrıçası. Kadınlar, anneler ve çocuklarla ilgilidir. Beyaz elbiseli ve yere kadar uzanan gümüş renk saçları ile tasvir edilir. Yaşam ağacının sahibidir. Doğacak çocukları belirler ve onları korur. Kimi zaman yeryüzüne inerek etrafına ışık saçar, hamile kadınları ve çocukları korumasıyla bilinmektedir.
AK SAKALLI HIZIR: Türk mitolojisinde ve İslamiyet’te ortak olan kutsal ruh/karakter. Hızır’ın görünüşü şöyledir. Bazen yeşil genelde beyaz elbiseli, ak sakallı, boz veya kır atlı, elinde mızrak veya kamçı taşıyan bir süvari olabildiği gibi her kılığa, her yaşa girebilen bir derviş olarak anlatılır. İnsanlara zor durumlarda ve felaketlerde yardımcı olur. İyileri ödüllendirerek kötüleri cezalandırırken bereket ve bolluğa da vesile olur.
ŞAMAN: Ruhlarla insanlar arasında iletişim kurduğuna inanılan dini liderdir. Eski Türkler’de dini ritüelleri yöneten kişidir. Şamanlık sonradan kazanılamaz soydan aktarılır ve ruhlar tarafından seçildiğine inanılır. Bayram şölenleri, kurban törenlerini yönetir, savaşlara katılır ve olağanüstü doğa olayları meydana getirebilir. Bu görevler sırasında üzerinde her parçası ve şekli ayrı bir varlığın sembolü olan özel giysiler giyer. Maske takar ve yine özel bir şekilde hazırlanmış davulunu ya da tefini çalar. Kendinden geçip tanrılarla, ruhlarla temasa geçene kadar zıplayarak farklı sesler çıkarır. Buna trans hali denir. Göğe yükselme ve ateşe hakim olma gibi güçleri vardır. Anaerkil toplum izlerini taşıdığı için kadın şamanların daha güçlü olduğuna inanılmıştır
