48 bin 148 Çanakkale şehidinin isim isim, künye künye ve nerede şehit olduklarına ait bütün bilgiler derlendi ve veritabanına aktarıldı.
Bu bilgilere göre; Karaman’ın Çanakkale’de toplam 498 şehidi bulunuyor. Bu şehit sayısı ile Karaman, diğer iller arasında 34. sırada yer alıyor. Bursa 3 bin 737 şehit ile birinci sırada yer alırken bu ili 2 bin 779 şehitle Balıkesir ve 2 bin 488 şehitle Konya izliyor.
İlk şehidimiz Yusufoğulları lakaplı Mehmet oğlu Mustafa; 1891 doğumlu (Rumî 1307) 24 yaşında şehadet şerbetini içiyor. Mustafa, Karaman Askerlik Şubesi’nden sülüsünü almış. Çanakkale cephesinde 17 nci Kolordu, 15 inci Fırka, 45 inci Alay, 2 nci Tabur ve 5 inci Bölük’te harp eden Mustafa tekmilini "Mehmet oğlu Mustafa, Karaman, Emret Kumandanım” diye veriyordu.
Mustafa'nın 3 Nisan 1915’te (Rumî 21.01.1331) Hilal-i Ahmer (Kızılay) Taksim Hastanesi’nde şehit olduğuna dair kayıt düşülmüş. Bu şehidimiz büyük ihtimalle 18 Mart 1915’te 18 zırhlı ve muhrip, denizaltılardan müteşekkil İngiliz ve Fransız donanmalarının, 506 topla 6 saat 45 dakikada Boğazı geçmek için zorlamaları, mağlup olarak çekilmeleri sırasında yaralanmış olabilir.
En çok Karamanlı askerimizi ise 25 Nisan 1915’te Çanakkale Boğazı'nı deniz kuvvetleriyle zorlayarak geçmek imkânı olmadığını anlayan düşmanın Gelibolu Yarımadası'na asker çıkarmaya başladıktan sonra 2 Temmuz 1915 (Rumî 19.03.1331) tarihinde şehit verdik. Aynı gün tam 49 Karamanlı nefer. Seddülbahir Muharebesi, Teryandafil Çiftliği ve Sığındere’de…
Son şehidimiz ise son nefesini 31 Ekim 1916 tarihinde Gülhane Hastanesi’nde veriyor. Adı Mehmet oğlu Hasan. Rütbesi er.
70 şehidimizin adı Mehmet, 51’inin adı Mustafa ve 32’sinin adı Ali. Şehitlerimiz ismen de tam bir Mehmetçik.
42 şehidimizin doğum tarihine ulaşılamamış. En genç şehidimiz Seyit oğlu Battal 19 yaşında; bunu 21 yaşındaki Hüseyin, Şaban ve Mehmet Ali izliyor. En yaşlı şehidimiz 41 yaşında.
En fazla şehidimiz Karaman Merkez’den 276, bunu 151 şehit ile Ermenek, 18 şehit ile Ayrancı, 5 şehit ile Sarıveliler, 4 şehit ile Başyayla ve 1 şehit ile Kâzımkarabekir izliyor.
18 şehitli Ayrancı’nın Ambar ve Büyükkoraş köylerinden 4’er şehidi bulunuyor.
4 şehitli Başyayla’nın en fazla şehit veren köyü Kışla.
151 şehit veren Ermenek’te Görmeli, Aşağıçağlar (Aşağıizvit) ve Yukarıçağlar (Yukarıizvit) köyleri 4’er şehitle en fazla şehit veren köyler.
Kâzımkarabekir’in tek şehidi ise Karalgazi Köyü’nden.
Merkez ilçe’de Osmaniye Köyü 8, Süleymanhacı Köyü ise 4 şehitle dikkatleri çekiyor.
5 şehitli Sarıveliler’de ise Çukurbağ Köyü’nden 2 şehit çıkmış.
Şehitlerimizin rütbelerine bakıldığında ağırlığı 436’sı rütbesiz erler oluşturuyor. Bunu 8 adet çavuş, 7 adet onbaşı izliyor. Çavuşların içinde ise Nişancı Çavuş Mercan oğlu İbrahim dikkatleri çekiyor.
Zabit (subay) olarak; 1 üstteğmen, 1 teğmen, 1 zabit namzedi (yedeksubay) ve 1 adet başçavuş muavini bulunuyor. Ermenekli Üstteğmen Hasan ile Karamanlı Teğmen Ahmet Tevfik ile İtfaiye Zabit Namzedi Hüseyin Fehmi oğlu Ahmet.
Efsaneleşmiş Alayın Karamanlıları
57 nci Piyade Alayı, Çanakkale Savaşı’nın başlangıcı olan Anzak Çıkarması’nı durdurmak için 15 Nisan 1915 sabahı harekete geçmiş ve komutanından neferine bütün mevcudunu şehit vermiştir. Komutanlığını Yarbay Hüseyin Avni Bey’in yaptığı bu alayın subayları arasında Ermenekli Üstteğmen Hasan ile Karamanlı Teğmen Ahmet Tevfik yer alıyordu. Bu iki Karamanlı 11 nci ve 12 nci bölük komutanı olarak görev yapıyorlardı.
Karamanlı 1891 doğumlu Mehmet oğlu Hüseyin (24) ve Seyit oğlu Battal (19) ile Ermenek’ten 1891 doğumlu Ahmet oğlu Ali (24) ile 1890 doğumlu Hüseyin oğlu Ahmet (25) şehadet şerbetini içiyor.
57 nci Piyade Alayı, dünya üzerinde en çok madalya sahibi olan alay olduğu için “dünyanın en kahraman alayı” olarak vasıflandırılmaktadır.
Şehitlerimizin ruhları şâd olsun. Onları minnetle anıyoruz.
Uğur Erkan (Kemal ARABACI)
