kgrthaber.com'un yazarlarından Kemal Arabacı'nın "Karaman’ımızın Atasözleri/Özdeyişleri" yazısı sizlerle
1- Abbastan başka kırk kırığı. Atlastan başka kırk donu var.
2- Abbası bilmez. Papazı bilmez, ölmüş Dimitriye vay Vasil’in der. (1910 lara kadar Karaman’da Rum ve Ermeni çok idi)
3-
4- Ağzı açık ayran delisi.
5- Aklım Osman ile, fikrim Osman ile. Babam koyun olsa da gütsem Osman ile.
6- Ak yorak, kara yorak (Sahtiyan) hep sanamı gerek?
7- Ali Fakıya yazdırdık, daha daha azdırttık.
8- Allahümme ferden, sakın kendini sağır ile körden.
9- Allı çeşmede (Hocamahmut mahallesi çeşmesinin eski adı) abdest almış, Ak tekke de namaz kılar.
10- Arpacıya borç eden, ahırı tez satar.
11- Asi yara ile, kadı para ile avlanır.
12- Aşağı çarşı da kuyruk toplar (Sigara kuyruğu) yukarı çarşı da Beylik satar. (Karaman çarşısının aşağı kesimleri.)
13- Attın aşığı, savdın keşiği (nöbeti)
14- Bağ ile bahçe kardaştır, çiftçiye yoldaşdır.
15- Benim derdim, inek ile dana da, karımın derdi sürme ile kınada.
16- Bir fesli, bir saçlıyı besler.
17- Boka nisbeten, tezek anberdir.
18- Bulunmayan Bursa velesi mi? (Bursada dokunan bir tür kumaş.)
19- Cumadan dernek, komşudan örnek. Doğurgan avratın kendisi candan, kocası maldan olur.
20- Düğüne Keçi getirmiş kahya gibi kasalıyor.
21- Elti eltiden kaçar, görümceler bayrak açar.
22- Ereğli ile Ulukışla, aklına geleni işle.
23- Er diye diye erik ağacına çıkacak.
24- Göndere (Yazılı köyü) Köpeği gibi ürüp durma.
25- Gönülsüz herifin (kocanın) gözsüz oğlu olur.
26- Gözünün yaşına İçel’in pamuğu yetmez.
27- Gözleri “Vel fecri” okur.
28- Hamamda ossuracak avradın oğlu değil.
29- Helik hülük, torbadaki kara sülük.
30- Hindoğlundan aldım tuzu, almam oğluma yaban kızı.
31- Hindoğlunun katırı, ne yüklersen götürür. (Şu iki bölümdeki sözlerde adı geçen Hindoğlu 19. Yüzyıl ortalarından 20. Yüzyıl başlarına kadar Karaman’da en büyük bir tüccar idi.)
32- Issırgan otu ile göt silinmez.
33- İt osurdukça bir yalan söyler.
34- Karaman Okkası, Çelebi lokması.
35- Karaman’ın koyunu, sonra çıkar oyunu.
36- Karanlık gecelerde ne gezersiz Heccelerde (Hacıcelal mahallesinde).
37- Karnını yarsan altı okka bok çıkar.
38- Kasaba destisi gibi sızdırıp durma. (Kazımkarabekir kasabasında eski yıllarda toprak atölyeleri vardı.)
39- Kedi çükünü yise, pist dimeye hali yok.
40- Kırk yılda bir kırıklığa (Hovardalığa) çıktık, ay akşamdan doğdu.
41- Kız boğazı, kaz boğazı.
42- Kimisine hayhay, kimisine vay vay.
43- Koçluk tokluya bıçak vurulmaz.
44- Köprü başında göt tokuşturmuşlar.
45- Kulak duymazsa, kursak kabarmaz.
46- Leyleğin yuvadan attığı.
47- Manav Dede (Balama köyündeki ulu çamlık) çırası gibi tutuştu.
48- Mazı kadar aşı var, kuzu kadar işi var. (Nenem bu sözü ısbanak püresi hazırlamasında söylerdi.)
49- Ne namazest, ne niyazest. Belki kara deden cünübest.
50- O abacı, sen kebeci. Ya bu neci?
51- Oynaşına (Flortuna) umutlu olan kız ersiz kalır.
52- Pazar yerinde dilenir, Aktekkede sadaka verir. (Eski yıllarda Karaman’ın en büyük Pazar yeri şimdilerde çarşı ortasındaki parkın olduğu yer idi.)
53- Saatın bozulursa köylüye onart.
54- Sakladım sakladım da, kına gecesinde bok yidim.
55- Sen bir garip çingenesin, neylersin gümüşten zurnayı.
56- Şam kapının sığırı tok gider, aç gelir. (Şamkapısı, eski garajın olduğu civar mahallelerde evlerde beslenilen sağmal ineklerin çobanları tarafından nerelere götürülmesi için hayvanların toplanma yeri idi.)
57- Şimden sonra Çakır dağında kuyruk mu sallayacaksın. (Burnuoba köyünden Akçaşehir kasabasına kadar uzanan dağın adı Çakır dağı idi. Eski çağlarda burada kuyruklu dağ koyunları bulunurmuş.)
58- Uma uma, döndüm (benzedim) muma.
59- Yamrı yumru, dudu kumru.
60- Yarıya (ücretinin yarıını başkasına vererek) it boku toplar. (Eskiden Dabak esnafı derilerin işlenmesinde köpek dışkısı kullandıklarından bazı eliboş kişiler şuradan buradan köpek dışkısı toplayıp Dabaklara satarlardı.)
61- Yengem bana öğüt verirken, ben boz eşeğin götünde kırk sinek saydım.
62- Yenilecek çalıyı, yer alır.
63- Yörüğün yatacağı yer Belen (tepe) sırt, ideceği vırt ile zırt.
64- Yörüğün gusül ettiği gibi üstünde aşırma.
65- Yoğurdu yumruğuyla yer.
Kaynak:D.Ali Gülcan Derleyen Kemal Arabacı
