Öfke en temel duygularımızdan biridir ve çaresizlik zorlanma gibi istenmeyen sonuçlarda, beklentilerin karşılanmadığı zamanlarda, engellenme davranışı ve haksızlıkla karşılaşıldığında verilen normal tepkilerdir. Öfkenin dışa vurumu kişiden kişiye farklılık göstermektedir, kişi zaman zamanda öfke kontrolünde güçlük yaşayabilmektedir. Öfke yaratan durum uygun bir dille ifade edilirse sağlıklı bir duygu iken, kontrolün sağlanamadığı durumlarda yıkıcı bir duyguya dönüşebilir.
Anneler çocuğun öfkesini dönüştürmek gibi bir role sahiptir. Böyle bir durumda çocuğun sağlıklı duygusu ile yıkıcı davranışların birbirinden ayırt edilmesi gerekir. Çünkü öfke hissetmek normal ve her bireyin hakkı iken; yıkıcı davranış sergilemek çocukta suçluluk yaratabilir ve işin sonunda yine çocuğun zarar gördüğü bir hal alır.
Ebeveynler çocukların özerklik girişimlerini engeller ve baskılarsa çocuklarda öfke ortaya çıkmaktadır. İnatlaşma, tutturma, kendini yerlere atma, çevresine ve kendine zarar verme davranışları gözlemlenebilir. Çocuk güvenli bağ kuramadıysa, ihmal ediliyorsa ve anlaşılmıyorsa öfke geliştirir. İhtiyaçları zamanında ve yeterince karşılanmayan, ilgisiz kalan çocuklarda da ihmal görülür.
Burada bahsedilen ihmal duygusal, fiziksel ve davranışsaldır. Çocuk ailesinden sevgi, ilgi ve bakım görmek ister. Aileyle iletişim kuramayan, vakit geçiremeyen ve geri plana atılan çocuklarda öfke görülmektedir. Çocuk sorunlarla nasıl baş edeceğini bilemediği ve gereken desteği doğru zamanda ve doğru koşullarda alamadığı zaman öfkelenir. Öfkenin de işe yaramadığı durumlarda çocuk içe kapanabilir.
Çocukları Öfkelendiren Sebepler:
* Yıkıcı tutum ve davranışların anne-baba tarafından ödüllendirilmesi.
*Ceza yönteminin uygulanması ve şiddet gösterilmesi,
*Yetersiz sevgi ve anlayışsız davranışlara maruz kalması.
*Aile içi şiddetli geçimsizlik.
*Anne ve babanın birbirine ya da çocuğa karşı yıkıcı davranışlar sergilemesi.
*Tablet, telefon ve televizyon gibi araçların olumsuz etkisi.
Çocuğun Öfkesine Ne Zaman Müdahale Etmek Gerekir?
*Kendine, çevresine ya da eşyalara zarar veriyorsa,
*Sözel şiddet varsa,
*Sık sık öfke nöbetleri geçiriyorsa,
*Sürekli öfkelenecek bir şeyler buluyorsa müdahale edilmesi gerekir.
Bu tür davranışlar öfkenin patolojik dışa vurulduğu anlamına gelir. Bu davranışların altında yatan nedenleri araştırmak ve psikolojik destek almak, çocuğun kişilik gelişimi için önemlidir.
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG ARZU ARMUTLU
0505 678 27 70
